Basınç Sensörü (Müşürü) Nedir ?

Basınç Sensörü (Müşürü) Nedir ? 

Basınç sensörü adından da anlaşılacağı üzere basınç ölçen sensörlerdir. Sensör kelimesinin anlamı ise ölçüm yapmaya yarayan cihaz olarak belirtilebilir. Basınç sensörleri ölçüm yapılan yerde oluşan basıncı elektriksel bir sinyale dönüştüren cihazlardır.

Basınç Sensörün  Genel Uygulama Alanları;

Madeni Yağ Sistem Kontrol

Isıtma Kontrol

Soğutma Merkezi Sistem Kontrol

Soğutma Bireysel Sistem Kontrol

Hassas Klima Kontrol

Chiller Merkezi Sistem Kontrol

Soğutucu Kontrol

Alçak Basınç Kompresör Koruma

Alçak Basınç Kondenser Koruma

Soğutma sistemlerinde basınç emniyet cihazları niçin gereklidir?

Basınç emniyet cihazları kötü çalışma durumunda patlama ihtimalini en aza indiren veya sistemde yangına sebep olacak bir basıncı, tehlike seviyesine yükselmeden kontrol etmek amacıyla kullanılan güvenlik kontrol cihazlarıdır. Çok tesislerde sıvı deposu ve kondenser için gerekli olan güvenlik cihazı kodları tesisat sırasında istenir. Bu cihazlar açılarak akışkanı kaçırırlar veya basıncı, şayet güvenlik seviyesini aşmışsa azaltırlar. Soğutucu akışkan atmosfere veya bina dışına atılmak üzere bir kanala gönderilir. Soğutma sistemlerinde en yaygın olarak yaylı emniyet cihazı ve eriyen tapalar kullanılır.

Soğutma sistemlerinde kullanılabilen basınç tahrikli koruma cihazları niçin kullanılır?

Soğutma sistemleri çalışırken basınç yönünden alçak taraf ve yüksek taraf basınç hatları olarak ikiye ayrılır. Yüksek taraf kompresör basma hattından genleşme valfi girişine kadar olan kısım, alçak taraf ise genleşme valfinden kompresör emiş hattına kadar (kompresör karteri dahil) olan kısımdır.

Yüksek tarafta basıncı artıran nedenler:

Aşırı soğutucu akışkan şarjı

Aşırı soğutma yükü

Emme hattı basıncının aşırı yüksek olması

Isının atıldığı (kondenser) ortamın ve ısı taşıyan akışkanın normalden fazla sıcak olması

Hava soğutmalı yoğuşturucu (kondenser) fanının arızalanması

Su soğutmalı yoğuşturucu pompasının arızalanması

Hava soğutmalı yoğuşturucu serpantin lamellerinin eğilmiş veya kirli olması

Su soğutmalı yoğuşturucu hattındaki suyun aşırı kirlenmiş veya hava yapmış olması

Yoğuşturucu (kondenser) boyutunun normalden küçük seçilmiş olması

Alçak taraf basıncını aşırı düşüren nedenler:

Buharlaştırıcı (evaporatör) fanının arızalanması

Buharlaştırıcı (evaporatör) serpantin lamellerinin eğilmiş olması

Buharlaştırıcı yüzeylerinin karlanmış olması

Yüksek taraf basıncının kış aylarında aşırı düşmüş olması (düşük çevre kontrolleri gereklidir)

Sistemdeki soğutucu akışkan şarjının eksik olması

Genleşme valfinin iğnesinin tıkanması

Genleşme valfinin iğnesinin (orifis) küçük seçilmesi

Soğutma yükünün yetersiz olması

Soğutucu akışkan kaçağı bulunması

Su/salamura soğutan buharlaştırıcılarda su/salamura debisinin yetersiz olması

Su/salamura soğutan buharlaştırıcılarda serpantin kirliliği ve hava birikmesi

Şayet sistemdeki basınç değerleri normal değerlerin çok altında veya üstünde ise basınç tahrikli koruma cihazları kompresörü durdurur. Kompresör durduktan sonra basınç normale geldiğinde tekrar çalışması istenirse “otomatik kurmalı (reset)” cihaz, elle müdahale gerekiyorsa “elle kurmalı (manuel reset)” cihaz seçmek gereklidir.

Basınç tahrikli koruma cihazları nelerdir?

Basınç tahrikli koruma cihazlarını aşağıdaki şekilde dört grup altında inceleyebiliriz.

Yağ basınç anahtarı

Alçak basınç anahtarı

Yüksek basınç anahtarı

Birleşik (kombine) basınç anahtarı

1. Yağ basınç anahtarı

Yağ basınç anahtarı, kompresördeki yağ basıncı önceden belirlenmiş basınç değerinin altına düştüğünde kompresörün hareket aldığı motor devresinin elektriğini keser. Bu anahtarlar, motorun ilk hareketinde zaman rölesine bağlı olarak bir süreden sonra gecikmeli olarak devreye girerler. Çünkü ilk çalışmada yağ basıncı istenilen basınç değerinin altındadır. Yağ basınç anahtarının bağlantısı yapılırken anahtar üzerindeki oil (yağ) yazan kısmı pompa çıkışına yani basma hattına, low (alçak) yazan kısmı ise kompresör kerterine yani emme hattına bağlanmalıdır

2. Alçak basınç anahtarı

Alçak basınç kontrol elemanlarıdır. Klima ve soğutma sistemlerinde alçak basınç anahtarları emniyet elemanı olarak kullanılırlar. Resetli ya da resetsiz olarak üretilebilirler. Soğutmada ise kabin sıcaklık kontrolünde, defrost kontrolünde kullanılır. Alçak taraf basıncı ayar değerinin altına düştüğünde kompresör motorunu devresini keser. Sistemin alçak tarafına bağlanır Daha gelişmiş soğutma sistemlerinde basınç dönüştürücüler (transmitter) kullanılır 

3. Yüksek basınç anahtarı

Yüksek taraf basıncı ayar değerine ulaştığında kompresör motor devresinin enerjisini keser.

Sistemi yüksek basıncın oluşturabileceği zararlardan korur.

Sistemin yüksek hattına bağlanır.

İklimlendirme ve soğutma sistemlerinde basınçla kontrol ya da emniyet amaçlı kullanılır.

El veya otomatik kurmalı (reset) olabilir.

Çalışma aralığında istenilen basınca ayarlanabilir.

Periyodik bakımları yapılmalıdır 

4. Birleşik (kombine) basınç anahtarı

Alçak ve yüksek basıncı kontrol edebilir.

Sistemin ayarlanan maksimum ve minimum basınç ara­lıklarında çalışmasını sağlar.

Maksimum ayar değerinde elektrik kontağı açılır ve motorun enerjisi kesilir. Minimum ayar değerinde elek­trik kontağı kapanır ve motor çalışır.

Elektrik bağlantıları oldukça basit olup üç fazlı ya da tek fazlı motorlar direk bağlanarak çalıştırılabilir.

Montajı basittir.

Rakorların bağlantısında aşırı sıkma çatlamaya sebep olabilir. Bu nedenle tork anahtarı kullanılarak sıkma yapılması uygundur.

5. Sabit basınç anahtarları

Sabit basınç anahtarları soğutma sistemlerinde sistemi alçak ve yüksek basınçtan korumak için kullanılırlar. Split cihazlarda kullanılan yüksek basınç anahtarı bağlı olduğu elektrik devresine seri bağlanır. Basınç çalışma basıncının üzerine çıktığında bağlı olduğu devrenin enerjisini keserler.